• Opera

Mahago-wie?

De figuren en de titel van Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny kort uitgelegd

door Maarten Boussery, di 30 aug 2022

Mahagonny

De opera Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny (1930) wordt in één adem genoemd met Bertolt Brecht en Kurt Weill. In deze productie komt daar ook de naam van de regisseur Ivo van Hove bij. We leggen de figuren rond de voorstelling en de lange Duitse titel kort voor je uit.

Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny

De titel betekent zoveel als ‘de bloei en het verval van de stad Mahagonny’. Dat is een mondvol, maar een goede samenvatting van het verhaal: enkele boeven stichten in Amerika een compleet nieuwe stad die ze de naam Mahagonny geven. Het is een plek waar je tegen betaling al je verlangens en lusten in vervulling kan laten gaan. De stad kent een grote aantrekkingskracht en het geld stroomt, maar het genotsoord gaat uiteindelijk ten onder aan de immorele uitspattingen van zijn inwoners.

lees het verhaal van Mahagonny

De opera klaagt op satirische wijze de kapitalistische samenleving aan waarin alles te koop is. Het was een slimme keuze van auteur Bertolt Brecht om de exotische naam Mahagonny aan de stad te geven: het klinkt onbekend, fantasievol, spannend en aantrekkelijk. Bovendien lijkt het alsof hij in de toekomst kon kijken: Engels klinkende woorden associëren we vandaag nog steeds met alles wat nieuw, hip, trendy en gesofisticeerd is. Dat de fictieve stad met verzonnen naam in Amerika ligt, het moederland van het kapitalisme, is ook geen toeval…

Mahagonny2

Bertolt Brecht

De Duitse schrijver en theatermaker Bertolt Brecht (1898-1956) liep niet hoog op met Amerika en het kapitalistische systeem, wat hij duidelijk liet merken in zijn geschriften. Theater is voor Brecht niet puur entertainment voor de rijke burgerij, hij wilde een breed publiek politiek engageren en een maatschappelijke boodschap meegeven. In zijn werk doorbrak hij de theatrale illusie en schiep hij afstand tussen de scène en de toeschouwers, om die ertoe te verplichten na te denken over de getoonde gebeurtenissen. Door samen te werken met componisten die zijn mening deelden, zette Brecht die boodschap extra kracht bij.

Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny is een schoolvoorbeeld van hoe Bertolt Brecht te werk ging: er schuilt kapitalistische maatschappijkritiek in het stuk, het is toegankelijk voor een breed publiek en het doorprikt voortdurend de theatrale bubbel waarin de toeschouwer zit. De satirische opera werd helaas geen succes: Mahagonny werd door de nazi's afgekeurd en ontketende een schandaal. Brecht vluchtte tijdens de oorlog naar Amerika, maar als anti-kapitalist was hij daar niet lang welkom. Na de oorlog keerde hij terug naar Europa en bleef tot zijn dood werken in het communistische Oost-Duitsland.

Brecht3

Kurt Weill

Ook de componist Kurt Weill was van mening dat er in de kunsten meer ingezet moest worden op sociaal geëngageerde thema’s en werkte meerdere malen samen met de gelijkgezinde Bertolt Brecht. Zoals Brecht experimenteerde met nieuwe theatervormen om een breed publiek te activeren, zocht Kurt Weill naar nieuwe klanken. Hij combineerde populaire deuntjes met de grote tradities van de klassieke muziek en doorbrak de clichés, wat een fris en swingend resultaat gaf. Zo hoor je in Mahagonny zowel grote operakoren en symfonische grandeur als entertainende jazz- en cabaretmuziek die ver van opera staat. Hij knipoogt naar Bach en andere grootmeesters en vermengt ze met volkse klanken op een spitsvondige manier.

'Ik heb nooit een verschil gezien tussen serieuze en lichte muziek. Er is alleen goede muziek en slechte muziek.'

Kurt Weill

Dat zijn muziek als volks en vulgair werd beschouwd, zag Weill als een compliment: 'Ik heb nooit een verschil gezien tussen serieuze en lichte muziek', zei hij. 'Er is alleen goede muziek en slechte muziek.' De nazi’s hadden ook een duidelijke mening over wat goed en slecht was, waardoor de Joodse componist net zoals Brecht tijdens de oorlog naar Amerika vluchtte. Weill bleef zoeken naar nieuwe muzikale stijlen die het brede publiek konden aanspreken. Hij maakte carrière als succesvolle musicalcomponist op Broadway en stierf in New York in 1950.

Kurt weill

Ivo van Hove

Over Broadway gesproken: de regisseur Ivo van Hove won — net zoals Weill — een Tony Award voor zijn prestaties in de musicalwereld. Van Hove is een van de grootste en bekendste Belgische theater- en operaregisseurs en wordt zowel in binnen- als buitenland gelauwerd. Opera, theater of musical: hij heeft het allemaal gedaan. In 2019 regisseerde hij Mahagonny, dat in première ging op het Festival d’Aix-en-Provence en nu bij ons op de planken staat. In de geest van Bertolt Brecht en Kurt Weill toont Van Hove aan het publiek welke kansen en problemen de stad Mahagonny biedt en nodigt hij ons uit om na te denken over de maatschappelijke relevantie van de opera in onze huidige samenleving. Dat het genotsoord maar een holle wereld is en we als mens de neiging hebben om zelf onze realiteit vorm te geven, is waar het volgens de topregisseur allemaal om draait.

Benieuwd naar deze bijzondere productie met een intrigerend verhaal, opzwepende muziek en een brandend actuele regie?

ontdek Mahagonny

productiebeeld Mahagonny Aix-en-Provence © Pascal Victor; repetitiebeeld Mahagonny © Annemie Augustijns; portretfoto Ivo van Hove © Diego Franssens

Portret Ivo Van Hove 5 2223 MAH Diego Franssens

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons