Rehearsal director Ana Maria Lucaciu over Minus 16

Ana Maria Lucaciu werd geboren in Roemenië en kreeg op haar twaalfde een beurs om naar Toronto, Canada, te gaan voor een dansopleiding. ‘Het was een gouden kans. En hoewel het een grote stap was voor een meisje van twaalf, heb ik geen seconde geaarzeld. Dansen was het enige dat ik wilde.’ Het bracht Ana Maria onder meer naar New York waar ze een tijd deel uitmaakte van het beroemde gezelschap Cedar Lake Contemporary Ballet (dat in 2015 ophield te bestaan, red.).

‘In 2007 dansten we het avondvullende Decadence. Dat is een collage van onderdelen uit andere voorstellingen van Ohad Naharin, waaronder Minus 16. We repeteerden drie maanden onafgebroken met hem in de studio, een toegewijde periode waarover ook een documentaire is gemaakt, Out of focus. Het was de eerste keer dat ik een stuk van Ohad danste en ik had er mijn leven lang naar uitgekeken. Het was een groots moment.’

‘Je bent hyperbewust terwijl je danst, hypergevoelig en hypertoegewijd. Er is niets waar ik het mee kan vergelijken in het gewone leven’

— Ana Maria Lucaciu

Vanwaar kwamen die hoge verwachtingen? ‘Ik had Batsheva Dance Company, (dat van 1990 tot 2018 geleid werd door Ohad Naharin, red.) verschillende keren aan het werk gezien en iedere keer was ik compleet van mijn sokken geblazen. De esthetiek en de muzikaliteit ervan, het risico en de poëzie in de stukken: ik heb me er vanaf het eerste moment volledig mee vereenzelvigd.’

‘Wat me zo aanspreekt, is dat zijn stukken altijd verrassend zijn. Je weet nooit waar de beweging heen gaat. Het is hoogst onvoorspelbaar allemaal en daar hou ik van! Als toeschouwer zit je voortdurend op de tip van je stoel: hoe gaat de danser dit nu weer oplossen? Je krijgt niets cadeau. Het werk van Ohad is meesterlijk en opwindend tegelijk. Het inspireert me ook enorm in mijn eigen choreografisch werk.’

Gaga

Ohad Naharin is niet enkel bekend om zijn unieke oeuvre. Daarnaast ontwikkelde hij een eigen bewegingsstijl, die ook ver buiten de danswereld beoefend wordt – ook in therapeutische contexten – namelijk Gaga. Ana Maria: ‘Ohad had een zware blessure opgelopen en zocht naar een manier om te kunnen blijven bewegen door de pijn heen en gedurende het herstelproces. Dat werd Gaga.’

Gaga is geen techniek of stijl maar een training voor dansers die erop gericht is het lichaam sterker, leniger en inventiever te maken. De bedoeling is oude bewegingsgewoontes achterwege te laten en je lijf en leden op nieuwe manieren uit te dagen. Het is een begeleide improvisatietechniek, een vocabularium dat beoefenaars uitnodigt om op een heel precieze manier te reageren op sensaties en beelden. ‘Gaga is extreem persoonlijk en tactiel’, beaamt Ana Maria. ‘Er is geen doel, je mikt niet op een vorm en je streeft geen ideaal na. Om die reden zijn er ook geen spiegels in de studio bij Gaga. Gaga is fluïde, maar er is ook precisie. Het gaat om het gevoel dat je uit jezelf kan halen, om waar je je lichaam naartoe kan stuwen – de extremen, maar ook de kleine en delicate mogelijkheden – zonder dat je jezelf bezeert.’ Gaga-training is ook een absolute voorwaarde om werk van Ohad Naharin te kunnen dansen, zegt Ana Maria. ‘Een werk als Minus 16 instuderen zonder Gaga zou zijn als repeteren voor een Shakespeare-voorstelling in het Engels terwijl je de hele tijd Duits praat.’

Voor Ana Maria Lucaciu was de kennismaking met Ohad Naharin en zijn werk niets meer of minder dan ‘een levensveranderende ervaring’. ‘Het vergt een bereidheid om te falen, want je improvisatie in de studio kan dan echt goed aanvoelen, op het podium kan je vervolgens de bal misslaan. Je moet jezelf toelaten om er niets van te bakken. Dat heeft de manier waarop ik mezelf als danser en als mens in het dagelijkse leven zag compleet veranderd. Ik had altijd erg hoge standaarden voor mezelf en wilde voor een publiek top presteren. Ik was voortdurend bezig met mezelf te ontleden en strafte mezelf als het ware als iets niet lukte. Door Ohad ging ik inzien dat ik daardoor het hele punt miste, dat ik het moment miste en de vreugde in mezelf. Ik was 28 toen ik dat ontdekte. Ik wenste dat ik op jongere leeftijd met Ohad Naharin en Gaga in aanraking was gekomen.’

Foto's © Filip Van Roe