• Synopsis
  • Opera

Maak kennis met de personages van Ernani

Verdi’s weinig opgevoerde meesterwerk in het kort

door Maarten Boussery, do 8 dec 2022

2223 Ernani Repetitiebeeld c Annemie Augustijns 34 A1113

Ondanks de grote populariteit bij de première van het werk, wordt Verdi’s Ernani (1844) vandaag zelden opgevoerd: wegens het complexe verhaal beschouwen velen de opera als een onregisseerbaar stuk. Regisseur Barbora Horáková Joly gaat de uitdaging aan en durft het ingewikkelde plot los te laten, waardoor Ernani een niet te missen opera-ontdekking wordt. Maak kennis met de personages, de centrale drijfveren voor deze regie.

Verdi’s Ernani bevat alles wat je van een opera verwacht: bravoure-aria’s, indrukwekkende koorstukken en pompeus orkestwerk. Maar we moeten er geen doekjes om winden: het verhaal van Ernani is een kluwen. Verdi’s opera is gebaseerd op een toneelstuk van Victor Hugo. Centraal in dit drama staan de confrontaties tussen personages die elkaar door hun karakterfouten de afgrond induwen. Kort samengevat gaat het over drie mannen die dingen naar de hand van dezelfde vrouw, Elvira: de onstuimige rebel Ernani, een gezworen vijand van de Spaanse kroon; Don Carlos, de Spaanse koning en toekomstige Habsburgse keizer; en de oude Spaanse aristocraat Don Ruy Gomez de Silva. Door onwrikbare erecodes wordt niet liefde maar wraak de drijfveer van de personages en hun acties, waardoor het voor iedereen moeilijk wordt om van het liefdesgeluk te kunnen genieten.

Om verschillende redenen moest er in Hugo’s tragedie drastisch gesneden worden. Daardoor komen de drijfveren van de personages niet langer duidelijk naar voren. Het resultaat is een werk waarin de passies hoog opspelen en het thema ‘eer’ zo uitvergroot wordt dat de opera vandaag kan overkomen als bombastisch en moeilijk te begrijpen. Het artistieke team koos er daarom voor om het verhaal te laten varen en enkele passages weg te laten. Regisseur Barbora Horáková Joly legt de focus op de vier hoofdfiguren en de psychologie van Ernani als hoofdpersonage. We stellen hen aan je voor.

ERN Barbora

Ernani

Ernani is smoorverliefd op Elvira en wil haar graag aan zijn zijde, maar hij heeft eigenlijk heel wat andere dingen aan zijn hoofd. Hij wordt gedreven door een allesbepalende zelfdestructieve kracht die zijn oorsprong kent in de trauma’s uit zijn jeugd. Ernani’s vader werd door de vader van Don Carlos vermoord. Hijzelf groeide als banneling op in een agressieve, ouderloze en liefdeloze omgeving te midden van het rebellenleger. Ernani’s hele leven staat in het teken van één doel: de dood van zijn vader wreken door de koning te doden. Het enige lichtpunt in zijn leven is Elvira, maar die is al uitgehuwelijkt aan een andere man, haar oom Don Ruy Gómez de Silva.

Ernani2

Op de vooravond van haar gedwongen huwelijk neemt Ernani het initiatief om Elvira te redden. Hij dringt haar slaapkamer binnen maar vindt er ook de koning zelf, want ook hij heeft zijn zinnen gezet op Elvira. Drie mannen dingen nu naar haar hand. De koning dwingt Silva om Elvira aan hem over te leveren, wat Silva uiteindelijk ook doet. Hierop neemt de immer sluimerende wraakgedachte voor zijn vader bij Ernani de overhand. Hij sluit een duister pact met Silva. In ruil voor diens hulp bij het doden van de koning overhandigt Ernani hem een hoorn: ‘Dit is mijn belofte: de dag dat je me dood wil, blaas dan op de hoorn en ik zal mezelf doden.’

Alles verandert wanneer Don Carlos plots tot keizer wordt gekroond. In zijn nieuwe rol schenkt hij genade aan Ernani en laat hij hem trouwen met Elvira. Alle problemen lijken van de baan, maar Silva voelt zich bedot nu de samenzwering niet doorgaat en hij ‘zijn’ Elvira aan de zijde van Ernani ziet. Tijdens het trouwfeest blaast hij op de hoorn die aan hem is gegeven. Bij het horen van de hoorn beseft de zelfdestructieve Ernani dat hij een belofte heeft gemaakt waar hij moeilijk onderuit kan…

Ernani1

Silva

De oude Spaanse aristocraat Don Ruy Gomez de Silva is in de opera een vertegenwoordiger van oude waarden. Oude morele codes en eergevoel drijven hem in de keuzes die hij maakt, maar die klakkeloos navolgen speelt niet in zijn voordeel. Het resultaat: een heleboel patstellingen en conflicten. Wanneer Don Carlos tot keizer wordt uitgeroepen, lijkt de vrede zich te herstellen, maar opnieuw strooien de erecodes van Silva roet in het eten. Door op Ernani’s hoorn te blazen, wijst hij hem op de onbreekbare deal die ze hebben gesloten. Even leek het alsof de maatschappij van oude waarden van Silva, waarin zelfs Don Carlos niet meer gelooft, achter ons kan gelaten worden. Een ander waardensysteem zou in de plaats kunnen komen. Maar Silva’s personage toont dat we oude gewoonten en tradities moeilijk van ons kunnen afschudden.

Ernani3

Don Carlos

Koning Don Carlos start in het verhaal als onhebbelijke heerser die vindt dat zijn wil wet is. Zonder scrupules eist hij een vrouw op die aan een ander is beloofd en dwingt hij respectabele edellieden als Silva om morele codes aan de kant te schuiven. Ernani ziet hij liever dood dan levend. Toch wil hij deze levensstijl van zich afwerpen. Wanneer hij reflecteert over hoe hij het keizerschap graag zou willen aanpakken, belooft hij roem, eer en rijkdom niet langer na te jagen, maar zich als keizer te laten leiden door deugdzaamheid. Die belofte maakt hij waar door Ernani uiteindelijk gratie te verlenen en hem met Elvira te laten trouwen. Toch is dit niet voldoende om een drama te voorkomen en zal Ernani moeten kiezen tussen de liefde of zijn eergevoel, dat hem verplicht zichzelf te doden.

2223 Ernani Repetitiebeeld c Annemie Augustijns 34 A1322

Elvira

Zoals dat vaak het geval is in opera’s, lijkt het vrouwelijke personage het minst uitgewerkt. Elvira heeft geen innerlijke strijd, geen donkere zijde. Maar ze valt wel te lezen als een trouw en compassievol archetype van goedheid. Ze lijkt niet van vlees en bloed maar een visioen van vrouwelijke zachtheid. Elvira heeft altijd het morele overwicht. Ze weerstaat de koning die haar wil verkrachten en eist steeds opnieuw compassie voor zichzelf en voor Ernani. Het is dit mededogen dat Don Carlos er later toe zal bewegen om Ernani te vergeven en een huwelijk tussen hem en Elvira mogelijk te maken. Maar voor de gebroken Ernani blijft Elvira een ongrijpbare liefdesobessie, een onmogelijke liefde die zal worden onderbroken door Silva.

Ontdek Ernani

2223 Ernani Repetitiebeeld c Annemie Augustijns 34 A1607square
2223 Ernani Repetitiebeeld c Annemie Augustijns 34 A1094
Foto's: Annemie Augustijns

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons