Did you ever touch a baby so pure, so white, so innocent it is

‘Hoe kan het in godsnaam dat er oorlogen zijn? Hoe breng je jonge soldaten – die misschien zelf vader zijn – zover dat ze onschuldigen gaan doden, die ook hun kinderen zouden kunnen zijn?’

‘Ik had in Firenze De Kindermoord van Bethlehem van Peter Paul Rubens gezien. Dat doek sloeg me met verstomming. Wat is dit, hoe kan dit, vroeg ik me af? Je ziet soldaten die met zwaarden baby’s afslachten en moeders die instinctief hun kinderen opzij duwen in een wanhopige poging ze te redden. Ik kende het bijbelse verhaal natuurlijk wel, van koning Herodes die verneemt dat een nieuwe koning geboren is, Jezus, en daarop alle jongetjes van twee jaar en jonger laat vermoorden. Maar het schilderij riep opnieuw de vraag bij me op waarmee ik al altijd worstelde: hoe kan het in godsnaam dat er oorlogen zijn? Hoe breng je jonge soldaten – die misschien zelf vader zijn – zover dat ze onschuldigen gaan doden, die ook hun kinderen zouden kunnen zijn?’

‘Ik voel die vraag nu ook weer met de gevechten in Oekraïne, met de executies in Iran… het blijft een actueel thema, overal is oorlog. Zeker kindermoorden gaan ons begripsvermogen te boven – herinner je het meisje van elf dat dit jaar in Merksem werd vermoord in een drugsoorlog. Dat is het ondenkbare, maar de geschiedenis herhaalt zich telkens opnieuw. Tijdens mijn research voor PUUR ontdekte ik dat dit verhaal over de moord op de onnozele kinderen niet uitsluitend tot de bijbelse cultuur behoort. 3000 jaar eerder vertelden de hindoes al over een nieuwe koning of god Krishna die op dezelfde manier ontsnapte aan een bloedbad. Het leek me, goed 2000 jaar na de dood van Christus, het moment om het verhaal nog eens opnieuw te vertellen – maar dan op een totaal andere manier.

Vandekeybus zet in PUUR een rijk arsenaal aan middelen in, op de voor hem karakteristieke wijze. Achteraan op de scène wordt een super-8 film geprojecteerd, die in dialoog gaat met de cast van dertien dansers en een oudere acteur op de scène. ‘In de film vertellen we het verhaal van de kindermoord. Op de scène bevinden we ons in een soort hiernamaals, een afterlife, waarin de wrede herinnering aan de tragedie nog aanwezig is, maar ze is door de afstand ook zachter geworden. Iedereen kan opnieuw met elkaar praten. Moeders kunnen met hun vermoorde kinderen dansen, de vader komt zijn zoon tegen. Er zit veel actie in de choreografie, er wordt met stokken gegooid, dansers worden op stokken gespiesd. Daarnaast krijgen we prachtige dansen en duetten te zien.’ De voorstelling ging in 2005 in première in de Carrière de Boulbon tijdens het Festival d’Avignon. De film werd toen op de rotsen geprojecteerd als snijdende herinnering in het hiernamaals.

Ook tekst is een belangrijk onderdeel van PUUR en daarvoor klopte Vandekeybus aan bij de Nederlandse schrijver P.F. Thomése. ‘Hij had toen net zijn roman Schaduwkind uitgebracht, over het verlies van zijn pasgeboren dochtertje, en ik had hem in de theatertour Saint Amour gezien. Het leek me delicaat om hem te vragen, maar ik waagde het toch, en hij schreef de meest fantastische teksten. Frans deed me ook de titel voor de voorstelling aan de hand. Did you ever touch a baby, so pure, so white, so innocent it is, luidt het in een van de monologen, die door de dansers worden gebracht. De slechterik in de voorstelling heeft bijvoorbeeld veel tekst, dat moet echt een goeie acteur zijn. Ik hou ervan als dansers ook een theatraliteit in zich hebben.’

Muzikaal steunt de voorstelling op composities van de in 2004 overleden Italiaanse componist Fausto Romitelli, aangevuld met stukken van David Eugene Edwards. ‘De muziek is geweldig, dramatisch, experimenteel. Fausto Romitelli had een ongelofelijk talent. Ik ontmoette hem voor het eerst enkele weken voor zijn overlijden op zijn 40e in een Italiaans ziekenhuis, jammer genoeg. David Eugene Edwards is vooral bekend als zanger van 16 Horsepower. Hij duikt als de profeet ook op in de film, een rol die hij koppig en met verve vertolkt.’

Foto's slider: Wim Vandekeybus en Carl Thorborg