Verlangen in Tristan und Isolde

In de visie van Philippe Grandrieux, in juni 2023 te gast als regisseur van Tristan und Isolde, is de laatsgenoemde de motor achter het passionele drama van Tristan en haarzelf. Zij is een erotomane die hem geheel wil bezitten en verzwelgen. In de regie van Philippe Grandrieux focust hij op het verlangen van Isolde en niet het verlangen van hen beiden (zoals de klassieke literatuur Wagners opera doorgaans leest).

In de ‘ziekelijke’ passie van Isolde voor Tristan staat de doodsdrift centraal. Tristan, die hier gezien wordt als een suïcidale melancholicus, laat zich in Isoldes dynamiek meesleuren. Beiden gaan ze op in het nachtrijk, dat staat voor de vereniging van liefde en dood, Eros en Thanatos. Tristan en Isolde geven zich tenslotte over aan het verlangen van Isolde, van de liefde omwille van de liefde, aan de pulseringen van de dood.

"O zink neer op ons, nacht der liefde, geef vergetelheid opdat ik zou leven; neem mij op in je schoot, maak mij los van deze wereld!"

Richard Wagner in libretto Tristan und Isolde

Wagners opera staat bekend voor zijn aanhoudende harmonische spanning, voor het raadselachtige, dissonant klinkende Tristan-akkoord dat we in de eerste maten van de prelude tot het hele werk horen. Pas helemaal aan het einde, na een urenlang drama, wordt de spanning van het begin opgelost. Het werkt als de ontlading van één langgerekt orgasme. Het paradijs wordt eindelijk bereikt maar via een lang en kwellend proces van een niet aflatend, onstilbaar verlangen. Volgens Philippe Grandrieux is het orgasme in Tristan und Isolde de verwachte oplossing van de muziek sinds het begin van de opera; het is de laatste noot, de toon die het befaamde Tristan-akkoord oplost. Het akkoord dat het werk opent en ons in spanning laat. Het paradijs, eindelijk. We moeten de hel door om het paradijs te bereiken. Si groot.

L’orgasme est la résolution attendue depuis l’introduction, la dernière note, celle qui résout l’accord de Tristan, qui ouvre l’opéra et nous laisse en suspens. Paradis. Il faut traverser l’Enfer pour atteindre le Paradis. Si majeur.

Philippe Grandrieux

Ga naar Tristan und Isolde