De voorstellingen van de Spaanse topchoreograaf Marcos Morau staan erom bekend de donkerte op te zoeken. Ze zijn als bevreemdende droomwerelden – of nachtmerries – die de duistere kanten van de menselijke ziel onderzoeken. Het is dan ook niet de liefde die voor Morau centraal staat in deze niet-narratieve versie van het ballet Romeo + Julia, maar wel de onmogelijkheid ervan.

Je bent ondertussen een week aan het repeteren aan Romeo + Julia. Wat zijn je eerste indrukken?

MARCOS MORAU 'Ik ben gefascineerd door de diversiteit van de dansers. Naast mijn eigen gezelschap La Veronal werk ik vaak met andere compagnieën, zoals in Zürich of Berlijn. In jullie compagnie zitten zoveel verschillende sterke persoonlijkheden en dat is uniek. Alle dansers zijn ook tijdens het creatieproces bereid het grote onbekende te omarmen. Ze zijn in staat te experimenteren, te improviseren en zich open te stellen voor nieuwe elementen. Ik vind het essentieel dat dansers blijven streven naar complexiteit en verdieping en dat ze nieuwe manieren van choreograferen blijven ontdekken. Romeo + Julia ontstaat dan ook in nauwe samenwerking met hen.'

‘We willen het publiek meenemen naar een heel ander universum. In onze versie zal je veel minder het liefdesverhaal zien en veel meer het geweld’

— Marcos Morau

Je laat je inspireren door het theaterstuk van William Shakespeare en door de muziek van Sergej Prokofjev, maar je vertelt het verhaal dat we allemaal kennen niet?

'We hebben een ingekorte versie van Prokofjevs compositie gemaakt. We behielden alle belangrijke scènes en bepaalden voor elk moment wat de belangrijkste thema’s en gemoedstoestanden zijn: wat is de essentie van elk van de situaties en welke sporen willen we vertalen naar onze versie vandaag? We hebben dat in sleutelwoorden beschreven en proberen zo de inhoud van elke scène te condenseren. Ik creëer vervolgens beelden waarin je wel lichamen of plaatsen kan herkennen, maar die niet direct het oorspronkelijke verhaal uitbeelden.'

Romeo en Julia worden een metafoor voor iets, zeg je. Kan je dat verduidelijken?

'Ik denk dat ik alleen over Romeo en Julia kan spreken door ze te transformeren in een metafoor. Elke keer dat ik me verdiep in klassieke balletten, films, theaterstukken of literatuur, besef ik opnieuw dat de kern van menselijke emoties en gedrag onveranderlijk blijft. De thema’s veranderen doorheen de geschiedenis niet – het zijn steeds dezelfde universele kwesties. Wat wél verandert, is hoe we die thema’s uitdrukken, hoe we ze definiëren.'

'Romeo + Julia is een excuus om te praten over de onmogelijkheid van liefde. Kunnen we vandaag nog praten over liefde, in dit Europa, in deze tijd? Hebben we daar nog iets nieuws aan toe te voegen? Misschien niet. Onze samenleving bestaat uit vele leefwerelden die elkaar wel raken, maar die toch gescheiden blijven. Het kernidee van het verhaal weerspiegelt dat: twee mensen uit verschillende werelden, die door factoren buiten hun controle niet samen kunnen komen. Het stuk van Shakespeare en de compositie van Prokofjev kan je zien als een database, een bron waaruit talloze verhalen kunnen worden geput. We behouden de titel, we behouden de muziek, maar de uitdaging is: hoe kun je dit verhaal opnieuw vertellen door de lens van het heden? Daarom kies ik ervoor geen liefdesverhaal te vertellen. Ik denk dat we op dit moment niet over liefde moeten praten. We focussen op het geweld, weergegeven in een gitzwarte setting. Omdat dat is waar we nu zijn. De liefde sterft door de donkere omstandigheden waarin we leven.'

Je laat de dansers in jouw werken op een specifieke manier omgaan met hun lichaam. Je dansstijl oogt vaak onnatuurlijk, verwrongen en met bijna amorfe vormen. In hoeverre bereik je die specificiteit met de dansers van OBV, die jouw werk nu voor het eerst brengen?

Ik gebruik natuurlijk de ervaring en kennis die ik eerder heb opgebouwd in het ontwikkelen van mijn choreografische taal. Maar die taal evolueert ook mee met de projecten die ik doe en past zich aan de dansers met wie ik werk aan. Elke creatie is voor mij anders. Elke repetitiedag is anders. Soms laat ik de dansers met een bepaalde inhoudelijke input bewegen op de muziek in de ruimte, en vervolgens focus ik me op de specifieke vertolkingen die een scène nodig heeft. Het belangrijkste voor mij is altijd om hen te observeren. Ik creëer terwijl ik kijk en zie hoe ze zich tot elkaar verhouden.

Voor Romeo + Julia bijvoorbeeld vraag ik de dansers bepaalde lichaamsdelen te isoleren en daarop te focussen. Vervolgens laat ik hen dat lichaamsdeel in een richting duwen, waarop hun hele lichaam op natuurlijke wijze wil meedraaien en dan stel ik net voor om daartegen te werken. Zoals bij een rubikskubus wordt de beweging zo erg verwrongen. Dat anorganische vind ik uitermate boeiend. Steeds probeer ik verder te gaan in dit soort complexe dynamieken.

‘Op de universiteit leer je alles over logos. Het leven en de maatschappij brengen je ethos bij. Pathos neem je mee uit je kindertijd en net dat gevoelsmatige en onverklaarbare voelt soms veel echter’

— Marcos Morau

Hoe werk je met de dansers om de uiteindelijke scènes te creëren?

'Ik geef je een voorbeeld. Vandaag werkten we rond het moment na de balkonscène, wanneer Julia alleen is. Ik sprak met de dansers over de ambivalentie die zij voelt: aan de ene kant is ze verliefd, maar tegelijk weet ze dat die liefde ingaat tegen alles wat ze kent. Het keert haar tegen de maatschappij en tegen haar familie. En zelfs met dat besef accepteert ze het risico en de paranoia die haar naar haar lot zullen drijven. We proberen die tegenstrijdigheden te verkennen in de beweging. Het voelt aan als een drang om te exploderen en tegelijk is er een grote ingehoudenheid. Wat is er over van de liefde na die beroemde balkonscène? Wanneer Julia alleen is, zijn de herinneringen sterker dan de werkelijkheid. Daarom herhalen we – aangegeven door de herhalingen van de thema’s in de muziek –
elementen uit de balkonscène maar nu op een nieuwe en eerder verwrongen wijze.'

Foto Marcos Morau: © Daniel García Sala