Mariano Het menselijke achter de personages zoeken is ook voor mij erg belangrijk. Bij de theaterstukken die we met Grupo Marea creëren, schrijf ik zelf de tekst en ontwikkel ik van meet af aan de personages. Bij opera is dat natuurlijk niet zo. Ik voel wel een verwantschap met Cio-Cio-San. Ze is niet gelukkig met wie ze is en heeft een onstuitbaar verlangen iemand anders te zijn, ook al veroorzaakt dat een tragedie.
Het vervormde dubbel van jezelf
Mariano Hoewel Puccini’s Madama Butterfly theatraal enorm goed geschreven is en prachtige muziek bevat, werd het me al bij een eerste lezing duidelijk hoe problematisch enkele elementen zijn. Het verhaal gaat over een Japanse jonge vrouw, Cio-Cio-San, die samen met een huis verkocht wordt aan een rijke Amerikaan. Ik las dat hele stuk van meet af aan als een verhaal over hoe iemand een ‘ander’ bouwt. Cio-Cio-San wil zich distantiëren van haar eigen cultuur en zich transformeren tot een Amerikaanse vrouw. Bij uitbreiding gaat het hele stuk erover hoe Puccini en zijn librettisten het beeld van een ‘ander’ bouwen, hoe ze een beeld scheppen van Japan en het Japanse volk binnen de trend van het exotisme aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw.
Voor mij werd de sleutel tot het werk het idee van de ‘ander’ als een vervormde dubbel van jezelf. Hoe Cio-Cio-San een alternatief beeld voor zichzelf construeert, hoe ze haar familie en cultuur de rug toekeert en hoe ze haar huis in een Amerikaanse woning omvormt. Voor Cio-Cio-San is Kate Pinkerton, de nieuwe vrouw van haar echtgenoot, een Amerikaanse dubbel van zichzelf. Daar komt bij dat Cio-Cio-Sans reflectie over de ‘ander’ eindigt in dezelfde rituele zelfmoord die haar vader pleegde.
Om die ideeën om te zetten in een regie ontdeden we ons van alle Japanse elementen. Er zijn geen geisha’s en geen kersenbloesems. We kozen voor een wereld in zwart en wit. Voor de scenografie creëerden we voor elk van de drie bedrijven een telkens nieuw beeld van een huis, als een alomtegenwoordig mechanisme waarin mensen als het ware gevangen zitten. In het eerste bedrijf heb je een blok, een huis gemaakt van spiegels waarin de personages zichzelf zien. Zo worden een soort van dubbels van hen gecreëerd. Dat huis is niet betreedbaar en er gaat een dreiging vanuit. In het tweede bedrijf bestaat het huis uit lagen die langzaamaan vernield worden, terwijl de droom van een nieuw leven dat Cio-Cio-San voor zichzelf had gecreëerd, uiteenvalt. In het laatste bedrijf is het huis een zwart volume dat uit de toneeltoren langzaam neergelaten wordt. Zo wordt een beeld gecreëerd van een huis dat de personages op de scène als het ware onderdrukt. We creëerden ook een raamvertelling door een personage toe te voegen: Maiko Nakamura. Zij is de regisseur van deze Madama Butterfly, niet ik. Ik wilde respectvol blijven naar Puccini en het libretto toe en het stuk niet verstoren. Ik wilde wel een hedendaags perspectief brengen. Maiko Nakamura gaat zelf de uitdaging aan om een nieuwe versie van Butterfly te regisseren en onderzoekt in hoeverre zij zich identificeert met het personage Butterfly.
