Op 25 april 2025 gaat NOW WE ARE EARTH / An Orchestra in première bij Opera Ballet Vlaanderen. Het belooft een genreoverschrijdende totaalervaring te worden waarin dans, performance, muziektheater, elektronische én vocale muziek met elkaar vervlochten worden. In het harmonieuze universum dat Nicole Beutler ons in de voorstelling voorspiegelt, speelt iedereen zijn rol. Samen vormen performers, koorleden en de elektronische muziek – en bij uitbreiding, wij allemaal – het orkest van de Aarde.

De voorstelling is het derde en laatste deel van Beutlers trilogie over de klimaatverandering en de positie van de mens op Aarde. Onder de noemer RITUALS OF TRANSFORMATION (towards a new humanity) maakte ze eerder de voorstellingen GINKGO or: 56 million years ago there were palm trees on the North Pole (2021) en ATMEN / evolution is silently unfolding (2023).

De voorstellingen van de trilogie spelen zich allemaal af in de toekomst. Met allerlei doemscenario’s in het vooruitzicht: waarom is het toch belangrijk om vooruit te kijken?

JUSTA 'Als je nadenkt over de verre toekomst blijf je met je gedachten soms hangen bij de ondergang van de mens, de dieren of de planeet. Door alle informatie die we naar ons hoofd geslingerd krijgen over de klimaatcrisis en de naderende Apocalyps, kan je makkelijk depressief worden. Het verlamt. We zijn het vermogen om over een andersoortige toekomst na te denken bijna kwijtgeraakt. Maar juist die verbeelding is zo belangrijk. Zonder verbeelding geen dromen en zonder dromen geen hoop. Binnen de trilogie RITUALS OF TRANSFORMATION oefenen wij in het dromen van een wereld die we nog niet kennen. Via verbeelding openen wij nieuwe horizonten vol nieuwe mogelijkheden. We bouwen niet aan een leefbare toekomst, maar aan een nieuwe wereld: world building. Als we ons een andere wereld kunnen voorstellen, kunnen we eraan werken.'

NICOLE 'Dan kunnen we vergezichten schetsen die vanuit de menselijke maat, van lichaam tot lichaam, van ziel tot ziel communiceren. Uiteindelijk is dat wat nodig is om een nieuwe wereld te kunnen bouwen: krachtige verbeelding. In een tijd die chaotisch en uitzichtloos lijkt, laten wij de toekomst hoopvol en gepassioneerd spreken. De toekomst bewandelen we samen door met open ogen in het donker te stappen.'

Hoe kom je van zo’n uitgebreid onderzoek en bijzondere fascinatie uiteindelijk tot compositie?

GARY 'Mijn vooronderzoek biedt mij de eerste handvatten bij het componeren. Er bestaat al veel muziek die bedoeld is als ‘aardse muziek’ en ook voor ‘perfecte harmonie’ zijn al wiskundige en muzikale regels geschreven. Ik gooi die geschiedenis niet weg, maar bouw erop voort. Ik speel ermee. Voor NOW WE ARE EARTH wilde ik aardse ‘prehistorische’ ritmes (her)uitvinden en ben ik aan de slag gegaan met polyritmische structuren. Ik werkte ook aan klanken geïnspireerd door stenen muziekinstrumenten, lithofonen. Daarnaast onderzocht ik collectieve zang. Mijn composities gaan vervolgens een subtiele verbinding aan met de vocale klanken van de performers en het koor.'

We spraken net over world building en hoopvol naar de toekomst kijken. Op welke manier kijk jij met muziek richting de toekomst?

GARY 'Ik ben altijd op zoek naar nieuwe, futuristische klanken. Ik gebruik voortdurend de meest geavanceerde technologie om geluiden te ontdekken en te produceren die eerder bekende classificaties tarten. Ik ben gefascineerd door geluiden die ik nog niet kan plaatsen – wanneer golven veranderen in melodieën of wanneer een elektronische sound organisch ademt.'

In NOW WE ARE EARTH zingt ook een speciaal samengesteld koor mee van Antwerpse stadsbewoners.

NICOLE 'Muziek maken is al 30.000 jaar een manier voor mensen om samen te komen, niet als virtuoze prestatie, maar als een gemeenschappelijke ervaring. Door veel Antwerpenaren mee te laten zingen in een koor wil ik het operagebouw openen als plek voor de gemeenschap, misschien wel als een happening, waarin we de binaire scheiding tussen toneel en toeschouwer oprekken, om echt samen na te denken over het menszijn. Hoe we dat precies doen wil ik nog niet verklappen.'

TIMO TEMBUYSER 'De rol van het koor in NOW WE ARE EARTH lijkt op die van het koor uit Griekse tragedies. De zangers zijn er als een collectieve reflectie, als gemeenschap die becommentarieert wat op het toneel gebeurt.'

Timo, waar vond jij inspiratie voor jouw vocale muziek?

TIMO 'Mijn grootste inspiratie is de vraag hoe we stilte kunnen creëren? Hoe kunnen we samen luisteren naar wat er al is, en van daaruit iets toevoegen, iets versterken of groter maken? Het is mijn diepste overtuiging dat je alleen in harmonie samen kan zingen als je eerst de stilte kan vinden, als een cirkel die ruimte creëert. Wanneer we aan muziek denken, denken we vaak aan melodieën, ritmes en koren. Voor mij begint alles met geluid – muziek komt pas later. Mijn onderzoek richt zich op vibraties en frequenties, die op zichzelf misschien nog geen muziek zijn, maar er wel de voornaamste bouwstenen van zijn. Het gaat niet om de noten, de componist of hoe de muziek wordt uitgevoerd. Het gaat om de beweging – het op en neer gaan van lucht. Dat maakt muziek magisch, en misschien zelfs spiritueel. Daarom ben ik voorzichtig met het woord ‘muziek’. Soms spreek ik liever over vibraties, modulatie, frequenties en harmonie.

Ik neem ook een voorbeeld aan de Vlaamse polyfonie van de 13e en 14e eeuw. Ik houd van het concept van polyfonie omdat het meerdere stemmen samenbrengt, waarbij elke stem even belangrijk is. Het is geen solo met begeleiding, zoals bij opera, maar een koor waarin elke stem als een solist fungeert, met misschien wel zestien solo’s over elkaar en toch vormt dat dan een geheel. Dat vind ik een intrigerend idee.

Tot slot laat ik me inspireren door niet-Westerse, meer spirituele muziek en geïmproviseerde, polyritmische muziek. Voor mij ligt de spanning in het combineren van die twee werelden: de gestructureerde Westerse polyfonie en de meer spontane, spirituele en tribale invloeden. Dat samenspel, die balans, vind ik een spannend vertrekpunt.'