• Interview

Poppen zijn oerdingen

In gesprek met poppenmaker Jan Maillard

door Ilse Degryse, wo 8 nov 2023

Jan Maillard Portret

In de nieuwe productie Petroesjka is een belangrijke rol toebedeeld aan… een ezel. De pop (van de ezel) is van de hand van de Antwerpse poppenmaker Jan Maillard en wordt door acht dansers tot leven gewekt. Maillard heeft er op zijn 63e een lange, rijke carrière opzitten, die begon als danser in de balletschool van danspionier Jeanne Brabants. In Vlaanderen (en daarbuiten) liet Maillard geen kinderhart onberoerd, als geestelijke vader van onder meer Bumba.

‘Ik heb al eerder met dansers gewerkt, onder meer in eigen producties met poppentheater FroeFroe. Ook heb ik voor de voorstelling Traces van Wim Vandekeybus recent drie poppen van beren gemaakt. Toch vind ik het nu opnieuw verrassend te zien hoe mooi en harmonieus de dansers van OBV samenwerken om de ezel leven in te blazen. Meestal werk ik samen met poppenspelers en tegenover hen hebben dansers natuurlijk het voordeel dat ze zelfs als ze geen moeite doen een mooie houding hebben en sierlijk bewegen. Ze zijn van jongs af ook gewend hun ego opzij te zetten en zich ten dienste te stellen van de beweging.

Ik ben zelf opgeleid als danser. Mijn vader was huisarts en mijn moeder apothekeres. Ze waren cultureel geïnteresseerd en hadden de gewoonte af en toe een weekend naar Parijs te gaan en daar voorstellingen bij te wonen. Daar hebben ze de grote dansers Rudolf Nureyev en Michael Baryshnikov nog zien optreden. Via vrienden hadden ze kennisgemaakt met Jos Brabants, de zus van Jeanne. Zij nodigde me uit als jonge tiener om naar hun balletschool te komen. Ze konden nog wel wat meer jongens gebruiken namelijk... Ik had geen idee waar ik aan begon, maar het beviel.

In de laatste twee jaar van de balletschool mochten we af en toe meedansen in voorstellingen van het toenmalige Ballet van Vlaanderen (dat door Jeanne Brabants werd opgericht, red.). Toen ik een jaar of twintig was en pas was begonnen bij Maurice Béjart, ben ik echter moeten stoppen met dansen. Ik had al een paar jaar last van mijn heup en dat werd steeds erger. Dat was een zware beslissing, maar ik ben niet in een zwart gat gevallen. Al sinds mijn jeugd maakte ik samen met mijn oudere broer Marc voorstellingen met poppen. Marc zat in de klas met Bart Peeters, wiens vader een poppenspelfanaat was. Ze speelden in hun garage en heel Boechout kwam daar naar kijken. Zo zijn we erin gerold. Het vak heb ik stap voor stap, door veel proberen en experimenteren, geleerd.

Petroesjka repetitiebeeld 4
Repetitiebeeld Petroesjka - Filip Van Roe

‘Hoe virtueel onze wereld ook wordt, het poppenspel zal nooit dateren, laat staan verloren gaan’


Zet een acteur en een pop met een goeie poppenspeler op de scène en de pop haalt het met gemak. Iedereen kijkt naar de pop, omdat je daar je fantasie op projecteert. Je kunt er veel meer van jezelf in kwijt. Acteurs hebben hun eigen persoonlijkheid. Al zijn het kraks en kunnen ze verschillende personages spelen, toch zijn ze als mens meer gedetermineerd dan de pop.

Poppen zijn oerdingen: al sinds mensen met elkaar communiceren, hebben ze poppen gemaakt om mee te vertellen. Dat zit in ons allemaal. Stel je een jonge vader of moeder voor die met een vork en een serviette een popje maakt voor hun kind en hoe dat met open mond zit te kijken naar dat wezen dat geboren wordt… Daar gaat een ongelijke aantrekkingskracht van uit. Hoe virtueel onze wereld ook wordt, het poppenspel zal nooit dateren, laat staan verloren gaan.

Het idee van de ezel in Petroesjka kwam van choreografe Ella Rothschild. Ik heb eerst een klein ezeltje gemaakt, voor mezelf, om de verhoudingen goed te krijgen. Wat erg belangrijk was, was dat alle onderdelen van de ezel – de kop, de nek, de romp, de poten, de staart – ook afzonderlijk iets konden uitbeelden. Dat de ezel niet zomaar één stuk was, maar bestond uit elk op zich mooie elementen waarmee de dansers kunnen bewegen. Ik ben erg blij met hoe hij er uiteindelijk uitziet. De trekken van zijn kop zijn zacht en hij heeft een intelligente uitstraling. Dat herken ik wel van echte ezels. Ze hebben de reputatie lastige beesten te zijn, maar ze weten gewoon wat ze willen. Een ezel kun je niet zomaar later doen wat je wil.‘

ONTDEK PETROESJKA / DIE SIEBEN TODSUNDEN


Deze tekst verscheen ook in het OBV-magazine 16

Foto top: Jan Maillard door Diego Franssens

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons