'Het leven heeft getuigenissen nodig'

Interview met Marcos Morau

door Koen Bollen / foto Albert Pons, do 25 apr 2024

Marcos Morau1 Albert Pons

De Spaanse topchoreograaf Marcos Morau is voor het eerst te gast bij Opera Ballet Vlaanderen en creëert een nieuwe Romeo en Julia op de tonen van Sergej Prokovjevs muzikale meesterwerk. ‘Als kunstenaar is mijn positie in de wereld per definitie politiek. Je kan geen kunst van deze tijd maken als je het leven de rug toekeert.’ Een kennismaking aan de hand van twintig vragen.

1 Weet je nog waarom je kunstenaar bent geworden?

Ik was van jongs af aan gefascineerd door dingen uitvinden, tekenen, schrijven en samen met mijn klasgenoten spelletjes bedenken. Sinds ik het me kan herinneren, heb ik creativiteit ingezet om te overleven in de reële wereld. Het was altijd een redding voor me.

2 Hoe ben je begonnen?

Ik studeerde fotografie, choreografie en theater, zowel in Barcelona als in New York. Ik wilde als kind werelden creëren en dat is nog altijd mijn doel. Voor ik het goed en wel besefte, kreeg mijn werk succes en het leven leidde me zo naar de mooie weg die ik nog bewandel.

3 Wat is voor jou de grootste uitdaging bij het creëren?

Een goed idee hebben is eenvoudig, maar als kunstenaar ligt de uitdaging erin de stroom van ideeën die nodig is om te kunnen blijven creëren, gaande te houden. Je moet ook je artistieke intuïtie blijven toetsen aan scherpe criteria. Dat vraagt een grote alertheid. Maar mijn allergrootste uitdaging is zonder twijfel gewoon in het moment ‘zijn’.

4 Wat inspireert je choreografisch werk?

Mijn creatieve werk is niet alleen geïnspireerd door de tijd waarin we leven, maar ook door beeldende kunsten, podiumkunsten, film, literatuur en fotografie. Het is essentieel me bewust te zijn van de wereld om me heen, niet alleen artistiek maar ook sociaal en politiek.

5 Wat inspireert je in je dagelijkse leven?

De grote Italiaanse meester Romeo Castellucci zei dat er niets meer uitgevonden kan worden, dat we alleen bestaande dingen kunnen verbinden om tot nieuwe lezingen en composities te komen. Ik observeer de wereld graag en heb de neiging meer inspiratie te halen uit wat ik op straat, in musea of op het scherm zie dan op het podium. Misschien helpt dat me om niet steeds op dezelfde manier over hetzelfde te praten.

6 Zijn er kunstenaars die je werk in het bijzonder beïnvloeden?

Naast het werk van Romeo Castellucci fascineren de schilderkunst van Francis Bacon en de creaties van Lloyd Newson me. Zij hebben de weg vrijgemaakt voor makers zoals ik.

7 Wat is je favoriete film?

Mijn favoriete film is nog niet gemaakt, maar er zijn zo veel filmmakers die mijn artistieke visie blijvend beïnvloeden, zoals Alfred Hitchcock, Hayao Miyazaki, David Lynch, Andrej Tarkovski, Federico Fellini, Luis Buñuel, Aki Kaurismäki en andere hedendaagse filmmakers.

8 Hoe zou je jouw bewegingstaal omschrijven?

Mijn bewegingstaal is een erfenis van abstracte beweging en fysiek theater vermengd met een onlogisch ritme. Ik ben geïnteresseerd in het vreemde én het precieze. Ik wil dat als ik m’n ogen sluit alles anders is dan wanneer ik ze weer open. Ik speel met het vervormen van wat organisch is, al hou ik ook gewoon van schoonheid. Mijn taal is de som van mijn obsessies en de sessies met de dansers met wie ik werk.

9 Sommige van je werken lijken een ritueel. Welke rituelen zijn belangrijk in jouw leven?

Rituelen hebben onze cultuur sterk getekend. Ze zijn ook steeds in mijn werk aanwezig. In feite is theater één groot ritueel. Ik heb een christelijke opvoeding gehad en hoewel ik daar nu ver vanaf sta, heb ik het gevoel dat het mijn manier van begrijpen erg beïnvloedt. Ik hou van orde. Ik hou ervan dat we altijd weten hoe een ritueel zal beginnen en eindigen, maar ook dat er middenin het ritueel telkens iets anders met ons kan gebeuren, dat het een verandering teweeg kan brengen.

10 Hoe start je een nieuw creatief proces?

Het creatieve proces is een mysterie. Niets is ooit hetzelfde. Er is altijd een behoefte die de drijvende kracht vormt. Een proces betekent ideeën, beelden, muziek en intenties verzamelen, ze vormgeven, met alles in conflict komen en opnieuw ordenen, telkens weer in een labyrint terechtkomen en er niet uit willen komen. Kunstenaars zijn mensen die nooit tevreden zijn met het resultaat, maar uiteindelijk
nemen we altijd een besluit. Creëren is twijfelen en creëren is leven. Leven is twijfelen.

11 Zijn er elementen die in al je werken terugkomen?

Ik heb het gevoel dat elke kunstenaar zijn hele leven over hetzelfde praat en op dezelfde manier, maar met kleine variaties. Ik denk dat we geobsedeerd zijn door bepaalde dingen en dat we er niet vanaf komen. De thema’s zijn misschien al sinds de oudheid hetzelfde maar onze wereld heeft het nodig dat we steeds weer hetzelfde herhalen. In mijn werk bijvoorbeeld blijf ik gefascineerd door het thema van de gemeenschap versus het individu.

12 Wat is de rol van muziek in je werk?

Muziek is essentieel. Ik word er graag door bevangen en probeer ze in mijn werk te materialiseren in beelden, lichamen en situaties. Als andere inspiratie me in de steek laat, grijp ik terug naar muziek. Ik weet dat die het antwoord heeft.

13 Hoe kijk je aan tegen stukken uit het grote balletrepertoire, zoals Tsjaikovski’s Doornroosje en Stravinsky’s Le Sacre du printemps, twee werken die je onlangs choreografeerde?

Repertoire herbekijken is complex. Waarom zou een oud onderwerp in onze tijd interessant moeten zijn? Zou de kunst die we vandaag maken niet over onze tijd moeten spreken? Waarom teruggaan? Toch denk ik dat het een legitiem en interessant spel is om onze erfenis te observeren, de geschiedenis opnieuw te interpreteren en die naar de toekomst te projecteren. De thema’s in Romeo en Julia zijn tijdloos en door ze naar vandaag te vertalen kunnen we analyseren hoe ze nog altijd doorwerken.

14 Hoe belangrijk zijn de specifieke werelden waarin je stukken zich afspelen?

De ruimte is het eerste wat ik me voorstel tijdens het creatieve proces. De plaats waar de actie plaatsvindt, is voor mij evenzeer een personage. Ik ben geïnteresseerd in de kleur, de dimensie en de textuur van een ruimte, en vooral ook het spel dat ze me als choreograaf kan bieden.

15 Wat is je favoriete boek?

Het werk van Virginia Woolf heeft altijd een grote invloed op mij gehad. Ze bood ook de inspiratie voor de naam van m’n gezelschap, La Veronal. Woolf ondernam een zelfmoordpoging door een overdosis veronal te nemen, een veelgebruikte drug in haar tijd.

16 Hoe breng je traditie en vernieuwing in balans?

Ik denk dat dat een sleutel is tot mijn werk. Terugkeren naar iets bestaands en dat transformeren betekent voor mij originaliteit. Ik geloof dat je niet vooruit kan zonder het verleden te begrijpen. Traditie is een waarde en het zien ervan door de ogen van de vooruitgang is een andere waarde.

17 Welke grote droom heb je nog niet vervuld?

Ik zou ooit in Venetië willen wonen.

18 Hoe ontwikkel je een nieuw stuk met dansers?

Elk stuk begint in afzondering: alleen met mijn tekeningen, audio-bestanden, referenties en teksten. Beetje bij beetje deel ik die met
m’n team. Wanneer ik vervolgens in de studio aankom, neem ik veel tijd om de dansers te leren kennen. Een stuk creëren is dan wel een gezamenlijk werk met hen, maar de creatieve machine is lang daarvoor al in beweging.

19 Wat hoop je dat toeschouwers meenemen van je voorstellingen?

De kijker is een geweldige bondgenoot, en tegelijk mijn sterkste en meest intelligente rivaal. Natuurlijk wil ik dat toeschouwers enthousiast over me zijn. Ik wil dat er iets met ze gebeurt. Ik wil een indruk achterlaten. Maar ik sta ook open voor het tegenovergestelde. Het eerste wat we als kunstenaars leren, is dat we het niet iedereen naar de zin kunnen maken.

20 Hoe verhoud je je tot de wereld in je werk?

Als kunstenaar is mijn positie in de wereld per definitie politiek. Hoe ik me verhoud tot mijn omgeving, de beslissingen die ik neem over mijn onderwerpen, mijn manier van spreken, ook hoe ik een team vorm, of hoe ik omga met anderen: alles heeft invloed. Je kunt geen kunst van deze tijd maken als je het leven de rug toekeert. Het leven heeft getuigenissen nodig. Het heeft veranderingen nodig. De wereld moet eerlijker en waardiger worden en kunstenaars zijn de sprekers.

Ballet nieuwe productie
|

Antwerpen | Brugge | Gent | Lille

Romeo en Julia

Sergej Prokofjev / Marcos Morau

Info en tickets
a5cP6000000shRQIAY-a0b5p00001Sm5BdAAJ

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons